پژوهشی در آیات مشهور سوره‌ی نساء (2)

4- سنت نبوی چه می‌گوید؟
ضرب به معناى مفارقت و ترك و دورى گزيدن در سنت نبوى آمده است. وقتى ميان پيامبر و همسرانش اختلاف پيش آمد و اينان به نصيحت رسول خدا عمل نكردند و هم‌چنان به نافرمانى ادامه دادند، به خيال اين كه به خواسته خود دست مى‏يابند؛ پيامبر براى يك ماه به مكانى به نام «مشربه» رفت و از زن و خانه دورى گزيد. پيامبر زنان را مخيّر كرد: از ايشان پيروى كنند و آن گونه كه پيامبر مى‏پسنديد، تن به زندگى دهند، يا اين‌كه از ايشان روى گردان شده، به نيكى و خوبى، طلاق‏شان دهد:
«عسى ربّه ان طلّقكنّ أنّ يبدله أزواجاً خيراً منكنّ؛(تحريم(66) آيه 5) ترجمه: اميد است اگر پيامبر شما را طلاق دهد، پروردگارش به جاى شما همسرانى بهتر براى او قرار دهد!»
پيامبر هيچ گونه آزار جسمانى به ایشان نرساند، كتك‏شان نزد يا تحقيرشان ننمود. اگر زدن و آزار جسمى و روحى خواسته خدا و راه حلى سودمند بود، پيامبر نخستين كسى بود كه به دستور خدا عمل مى‏نمود، اما ايشان كسى را نزد و به زدن اجازه يا دستور نداد. یا چنان‌چه گفته شده، ابوبكر و عمر خواستند دختران خود را بزنند زيرا پيامبر را به خشم آورده، با ايشان مخالف كرده بودند، اما رسول خدا اجازه نداد.
مى‏دانيم رفتار و سلوك رسول خدا و سنت ايشان، بيان مراد و مقصود شارع بوده، موجب فهم درست قرآن است. رفتار و سلوك نبوى اثر خود را در روشن كردن آثار مترتب بر ادامه اختلاف نشان داده است.

5- فهم عامه در تقابل با سنت.
فهم بشر به سبب وضع زمان و مكان، نيز سنت‏ها و آيين‏هاى به جا مانده از گذشتگان و تلاش‏هاى سازمان داده شده‌ی غرض‏ورزان، به كژراهه رفته است. كج فهمى امت اسلام پس از سقوط خلافت راستين و به حق [امامان‏] و اختلافات و درگيرى‏هاى پس از آن كه باعث سوء تفاهم در بسيارى از مفاهيم گشت و خون‏هاى بسيار ريخته شد و انديشه امت دچار بلبشو و هرج و مرج گرديد؛ همه و همه راه را برای به بیراهه رفتن بسیاری از برداشت‌های نادرست بعدی از قرآن و سنت گشود.
در چنين وضعى بسيارى از دريافت‏ها و برداشت‏هاى نادرست وارد فرهنگ مسلمانان شد و از نسلى به نسلى ديگر به ارث رسيد. مسلما چنين برداشت‏هاى به جا مانده از گذشتگان، به اضافه‌ی ديگر عوامل سستى و ناتوانى، مسلمانان را در برداشت‌های کنونی دچار ناتوانى و چند دستگى كرده است.

منابع:
1- مجله «اسلامية المعرفة» سال ششم، شماره 24، سال 1422، لبنان.
2- مجله‌ «پیام زن» شماره‌های 175/176/177 دفتر تبلیغات اسلامی، قم.

لینک‌های مرتبط:
1- مهدی خلجی. ضرب زنان، قرآن و تفسیر فمینیستی