قلندرانه - 2

- خلیل آرام ساز را می‌بوسید و بر پیشانی می‌نهاد. آرام با نوک انگشت سیم‌ها را نوازش می‌کرد و نه آن‌گونه که با ناخن بخراشدشان. زمزمه را شروع می‌کرد و ذکری و یاران گرم می‌شدند. سماعی چست و چالاک در نهان آغازیدن می‌گرفت.
- بر تکایای «یارسان اهل حق» اگر گذر کنی، بوی علی را واضح‌تر از دیگر جاها می‌شنوی. بگذار بگویند راه غلو می‌پیمایند. بگذار بگویند خرافاتی‌اند. ترا با غیر «یار» چه کار؟ راحت باش و مست شو برادر. نعره بکش. اگر نکشی که از چشمت خون می‌چکد مثل آن مرد. بعضی فکر می‌کنند تعبیر «اشک خون‌آلود» که حافظ این‌همه از آن یاد کرده، کنایه است از گریه‌ی شدید یا سوز نهانی. نه عزیز من. من خودم دیدم که از چشم «یاری» خون می‌چکید وقت سماع. همین‌طور صاف نشسته بود بر دو زانو؛ مؤدب، و با دستمالی خون چشم می‌گرفت.
- مردمانی سخت ساده و بی‌پیرایه‌اند این «یارسان». با کسی‌شان کاری نیست و عجب که همه را با ایشان کاری هست! مردمانی سخت تنیده در غبار حوادث با آداب و سننی خوشه چین شده از هزار مسلک و مرام باستانی که راه خود می‌پویند. از مهر و زرتشت و مانی و مزدک بگیر تا شیعه‌ی باطنی. تا شیعه‌ی 14 امامی. سنتی به غایت با پشتوانه‌ی تاریخی دارند خلاصه و چنین کسانی را هیچ دوره‌ای، هیچ ملوکی تحمل نکرد و نمی‌کند. در بعد موسیقائی‌شان هم فقط مرحوم [؟] «ژان دورینگ» در کتاب «موسیقی و عرفان در سنت شیعی اهل حق» تحقیقی مفصل کرده است. اما چیزی که مسلم است مقامات موسیقی ایشان راه به هزاره‌ها می‌برد.
- قطعه‌ای از موسیقی ایشان را بشنوید با صدا و ساز «سید خلیل عالی نژاد». صدای دست‌افشانی «یاران» و سوزهای نهانی که گاه تبدیل به نعره‌ای از عمق جان می‌شوند هم هست. مجلس، مجلس ِ ذکر علی‌ست.

پ.ن. 1- قلندرانه‌ی اول با قطعه‌ای دیگر از سید خلیل. 2- نظرگاه دل درویش با صدای سید.